Do izerskiego kurortu

Greiffenberg in Schlesien - z tej sporej stacji można było dojechać do Berlina, Breslau czy Dresden ale nie do Bad Flinsberg (arch. GI)

Jeszcze przed uruchomieniem połączenia przez Pobiedną i Wolimierz z Jindřichovicami trwały prace nad projektem budowy całej sieci wąskotorowych linii kolejowych. Ostatecznie, w innym kształcie, powstała tylko jedna linia - Mirsk → Świeradów-Zdrój.
Jej początki wiążą się z projektami zainicjowanymi w latach 1896-1897 przez Kameralny Urząd Schaffgotschów. Sieć połączeń kolejowych miała połączyć wszystkie większe miejscowości mające znaczenie gospodarcze, turystyczne lub uzdrowiskowe z siecią kolei państwowych. Projekt nie uzyskał akceptacji prezydenta Rejencji Legnickiej Prowincji Śląsk i upadł.
Po czterech latach z nową inicjatywą uruchomienia linii kolejowej wystąpiła spółka Allgemeine Deutsche Kleinbahn-Gesellschaft A.G. z Berlina. Projekt opiewał na linię normalnotorową i spółka uzyskała zgodę na realizację, jednakże z nieznanych przyczyn (prawdopodobnie finansowych) do budowy nie doszło. O zgodę na budowę w 1903 r. występuje firma Hutter, Walter & Co. z Hamburga. Uzyskują ją lecz prace nie wykraczają poza studium prac wstępnych. Prezydent Prowincji Śląskiej 23 kwietnia 1903 r. wydał oświadczenie, że w najbliższej przyszłości nie przewiduje się budowy państwowej linii kolejowej w Górach Izerskich.

Skoro tak, to temat podjął ponownie sektor prywatny. Spółka Eisenbahn Gesellschaft Becker & Co. z Berlina 2 października 1905 r. złożyła wniosek na przeprowadzenie wstępnych prac normalnotorowego połączenia z Mirska do Świeradowa-Zdroju. W styczniu 1906 r. zostało wydane pozwolenie i prace wstępne w terenie rozpoczęto 1 lutego. Na skutek nadzwyczaj mroźnej zimy przerwano je po 2 tygodniach i ponownie wznowiono 19 marca. Wynikła też konieczność uzupełnienia materiałów kartograficznych.
W 1907 roku był gotowy projekt i kosztorys linii. Pierwotnie (w 1906 roku) zakładano koszt 1300000 marek, czyli 116000 na kilometr.
Poszczególne wydatki to:

• prace ziemne 211000 marek
• mosty, wiadukty, przepusty 86000 marek
• torowisko 401000 marek
• dworce (budowa i wyposażenie) 308000 marek
• urządzenia kolejowe (zwrotnice, rozjazdy itp.) 7000 marek
• tabor (parowozy i wagony) 142000 marek
• warsztaty naprawcze 4000 marek
• zarząd (prace wstępne i kierowanie budową) 33000 marek
• inne 50140 marek

Kosztorys z 1907 roku zakładał już 1450000 marek.

Tory w wąskiej dolinie

Egzemplarz akcji spółki budującej Kolej Izerską o nominale 1000 marek (arch. GI)

Intrygujące jest to, że na podstawie opracowań w 1906 r. Wydział Powiatowy we Lwówku Śl. zwrócił się do Landeshauptmanna Śląska we Wrocławiu, w sprawie udzielenia pożyczki na 3000000 marek na budowę linii. Zastanawiająca jest różnica w kwotach kosztów budowy. Jestem przekonany, że wynikało to z różnic w przeznaczeniu na kolej normalno- lub wąskotorową. Z informacji, które udało mi się zebrać, wynika, że w pierwszym okresie funkcjonowania linia kolejowa do Bad Flinsberg była linią wąskotorową. Potwierdza to obecność nietypowego żurawia na stacji Świeradów-Zdrój, szyna znaleziona na bocznicy stacji Krobica oraz widokówka sprzed 1914 roku przedstawiająca dworzec w Bad Flinsberg.

Ostatni etap planu, realizację przedsięwzięcia rozpoczęło powołanie 1 lutego 1908 roku spółki akcyjnej "Friedeberg-Flinsberger Kleinbahn Aktien Gesellschaft" (Mirsko-Świeradowska Kolej Wąskotorowa Spółka Akcyjna). Cztery dni później, 5 lutego 1908 r., spółka otrzymała zgodę prezydenta Rejencji Legnickiej na budowę i eksploatację linii normalnotorowej pomiędzy Mirskiem i Świeradowem-Zdrojem. Kapitał spółki wynosił 1 370 000 marek. Składały się na niego następujące wkłady: 456 000 marek - powiat lwówecki, 343 000 marek z pożyczki przyznanej przez Provinzial-Hilfskasse, 150 000 marek od grafa Schaffgotsch, 125 000 marek - spółka Eisenbahn Gesellschaft Becker & Co., 120 000 marek - gmina Świeradów, 12 000 marek - miasto Mirsk, 164 000 marek - osoby prywatne. Pierwsza rada nadzorcza składała się z przewodniczącego Loewenstein - starosty powiatu lwóweckiego, zastępcy Giebelhausen - adwokata i notariusza, radcy sądowego Hertela - przedstawiciela rodziny Schaffgotschów oraz Hausler- burmistrza Mirska.

Właściwe roboty w terenie rozpoczęły się w marcu 1908 roku. Pierwszy etap, odcinek do Świeradowa-Zdroju, zakończono 1 października 1909 roku. Dokończenie linii, a więc odcinek z stacji Świeradów-Zdrój do Świeradowa-Nadleśnictwo, nastąpiło 29 lipca 1910 roku.
Uroczyste otwarcie połączenia nastąpiło 31 października 1909 roku, a uruchomienie przejazdów do Nadleśnictwa - 5 czerwca 1910 roku.
Na uroczystości przybyli: sam prezydent Rejencji Legnickiej baron Seher-Thoss, komendant 18. brygady piechoty generał-major Kunzen z Legnicy, graf Schaffgotsch, radca handlowy Kretschmer z Berlina i kolejowy nadradca budowlany z Wrocławia. Przy tej okazji burmistrz Häusler wygłosił przemówienie.

Czytasz jedną ze stron artykułu. Przeczytaj także pozostałe: