W siodełku pomiędzy wierzchołkami Jizery, Smědavskiej hory, Černým vrchem i Plochým vrchem, u źródeł Smědy, przy Soušskiej silnice ulokowała się dawno temu drewniana chata

Horská chata Smědava (fot. A. Lipin)

Chata została w 2021 r. rozebrana, aby ponownie odbudowana służyła kolejne dziesięciolecia.

Pierwsza wzmianka o domostwie w tym miejscu pochodzi z 1814 r. Była wówczas schronieniem dla węglarzy, drwali, myśliwych a być może także przemytników i kłusowników od których w górach się roiło.

Wittighaus i zameczek myśliwski po lewej stronie drogi na początku XX w.

Nowy, dużej kubatury piętrowy obiekt wybudowano w 1841 r. Pełnił rolę strażnicy celnej choć oczywiście służył turystom. Zatrzymywali się tutaj także pielgrzymi w drodze z kierunku Tanvaldu do sanktuarium maryjnego w Hejnicach. Czasem chata służyła robotnikom leśnym. Schronisko nazywało się wówczas Wittighaus, a nazwa pochodziła od biorącej tutaj początek Smědy (niem. Wittig od starego serbsko-łużyckiego Vietev).

Nowy budynek schroniska z widocznym placem po spalonym zameczku myśliwskim w latach 70. XX w.

Naprzeciwko schroniska od 1910 r. do pożaru w 1969 r. stał zameczek myśliwski. Dziś placyk po nim zajmuje parking, na którym wygodnie zostawić auto zmierzając na Jizerę.

Dawniej pełniła rolę nie tylko gospody, ale była też ważnym punktem na drodze z Frydlantska na południowy-wschód i do Jizerki

Górska chata także płonęła - 16 czerwca 1932 r. Odbudowana w roku 1935 r. w nieco skromniejszej i nowocześniejszej formie, stanowi stację narciarską dla biegaczy oraz ważny punkt węzłowy dla szlaków w tej części gór.