Symfonia na wielką orkiestrę, fortepian i fale Martenota rozbrzmi w Zgorzelcu

TURANGALÎLA Oliviera Messiaen w Zgorzelcu

Jesienią 2015 roku Nowa Filharmonia Łużycka, pod patronatem dyrektora muzycznego Andrea Sanguineti, poświęca się dziełu muzyki współczesnej, które mocno wykracza poza zwykłe ramy cyklu jej koncertów filharmonicznych. Wykonaniem symfonii "Turangalîla" Oliviera Messiaen orkiestra wnosi znaczący wkład do badań nad twórczością tego francuskiego kompozytora, który w 1940 roku przez dziewięć miesięcy, więziony był w obozie jeńców wojennych Stalag VIII A w byłym Görlitz-Moys (dzisiaj: Zgorzelec-Ujazd).

Olivier Messiaen skomponował symfonię "Turangalîla" na fortepian solo, fale Martenota i wielką orkiestrę na zlecenie Siergieja Koussevitzkego dla Bostońskiej Orkiestry Symfonicznej. Premiera odbyła się 2 grudnia 1949 roku pod dyrekcją Leonarda Bernsteina. Dziesięcioczęściowa symfonia jest jednym z najbardziej znanych dzieł kompozytora, które po ponad 300 wykonaniach na stałe weszło do standardowego repertuaru dużych orkiestr. Muzycznie Messiaen oscyluje pomiędzy skrajnościami: słodkie dźwięki Hollywood trafiają na bruistyczną twardość. Pojawia się w tym wielkim dziele, jako mistrz żonglujący rytmem, dźwiękiem i kolorem. Muzyka ta jest bardzo bogata w przeróżne dźwięki. Czasem przeplatają się spokojne, melodyjne pasaże z szybkimi, rytmicznymi. Czasami język tonalny jest ubarwiony egzotyką zgodnie z orkiestrą balijską Gamelan. Zaś niekiedy fortepian solowy imituje śpiew ptaków. Muzyka uzyskuje szczególny koloryt dzięki falom Martenota, które posiadają niesamowity zasięg - od delikatnego fortepianu do przenikających dźwięków syreny. Dzięki tym środkom Messiaenowi udaje się wyczarować fantazyjne Indie, pełne żywiołowej euforii i nieskrępowanej zmysłowości.

Tytuł symfonii "Turangalîla" pochodzi z sanskrytu. Autor wybrał ją z powodu brzmienia, ale też znaczenia. Słowo, przepełnione energią muzyki i fascynacji Messiaena, oznacza: Turanga = tempo, lîla = witalność, grę stworzenia, rytm i ruch.

Tak, jak wszystkie dzieła O. Messiaena symfonia "Turangalîla" opiera się na racjonalnej zdyscyplinowanej pracy i stanowi przegląd innowacyjnych kompozycji technicznych, które Messiaen rozwinął i usystematyzował do połowy lat 40. XX w. W tej symfonii to przede wszystkim rytm, który całkowicie wykracza poza swoją tradycyjną funkcję. Jako podpora sekwencji melodycznych sam w sobie stawia w cieniu barbarzyńską siłę "Sacre du printemps" Strawińskiego.

Wykonawcami zgorzeleckiej premiery symfonii "Turangalîla" będą wybitni muzycy.

Nicholas Rimmer, fortepian

(źródło: MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN)

Pianista urodzony w Anglii jest znany i ceniony jako znakomity muzyk kameralny i akompaniator. Studiował grę na fortepianie w Wyższej Szkole w Hanowerze, u Christophera Oakdena i muzykologię na Uniwersytecie w Cambridge. Rimmer dwukrotnie otrzymał nagrodę Niemieckiego Konkursu Muzycznego: w 2006 roku jako partner pianista, a w 2010 roku z Leibniz Trio.
Występował na renomowanych festiwalach, m. in. w Szlezwik-Holsztyn, Meklemburgia-Pomorze Przednie, Aldeburgh, Schwetzingen, Ludwigsburg oraz Lockenhaus. Koncertował na scenach londyńskiej Wigmore Hall, Gasteig w Monachium, Tonhalle w Zurychu i Filharmonii Berlińskiej.

Thomas Bloch, fale Martenota

Thomas Bloch (źródło: MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN)

Specjalizujący się w rzadkich instrumentach muzyk studiował fale Martenota u Jeanne Loriod w Konserwatorium Paryskim. Zdobył tam pierwszą nagrodę w klasie tego instrumentu. Sam do dzisiaj wykłada na tej uczelni, a oprócz tego jest profesorem muzykologii na Uniwersytecie w Strasburgu.
Repertuar T. Blocha - jednego z najbardziej popularnych światowych solistów - obejmuje muzykę zarówno klasyczną, jak i nowoczesną: od pieśni, rocka, opery, muzyki filmowej, aż po balet. Wykonania tego wszechstronnego muzyka można usłyszeć na ponad 100 płytach.

Nowa Filharmonia Łużycka

(źródło: MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN)

Orkiestra powstała 1 sierpnia 1996 roku z połączenia Łużyckiej Filharmonii z Filharmonią Görlitz. Nowa Filharmonia Łużycka wystawia w każdym sezonie siedem różnych programów koncertowo-symfonicznych. Jednorazowo w pięciu miastach na terenie Łużyc i Dolnego Śląska, prezentując się w ten sposób, w każdej serii koncertów, około 2 tys. słuchaczy. Po zamknięciu Hali Miejskiej w Görlitz, Nowa Filharmonia Łużycka występuje w teatrze w Görlitz (504 miejsca), w teatrze w Budziszynie oraz w teatrze w Żytawie.
Repertuar obejmuje wielkich symfoników, jak Mahler i Schostakowitsch, przez Schumanna, Griega i Beethovena, aż do współczesnych kompozytorów i międzynarodowych projektów Crossover. Szczególną pozycją w dorobku orkiestry cieszy się muzyka kościelna i muzyka współczesna z XX i XXI wieku.

Andrea Sanguineti, dyrygent

Andrea Sanguineti (źródło: MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN)

Po debiucie w Państwowej Orkiestrze Dolnej Saksonii w Hanowerze 2008 roku, wielokrotnie obejmował kierownictwo muzyczne w różnych teatrach operowych
w Niemczech. Jego szeroki repertuar obejmuje operetki, np. "Im Weißen Rössl" ("The White Horse Inn"), czy "Wesoła wdówka", jak i opery Rossiniego, Verdiego, Donizettiego i Pucciniego, wywodzące się z jego ojczyzny, aż po niemieckie dramaty muzyczne, w tym m.in. "Tristan i Izolda" Wagnera.
Sanguineti studiował fortepian i kompozycję w Konserwatorium w Genui i dyrygenturę na Uniwersytecie Muzyki i Sztuk Scenicznych w Wiedniu oraz w Konserwatorium w Mediolanie "G. Verdi". Na wydziale dyrygentury orkiestrowej otrzymał dyplom jako jeden z najmłodszych talentów, zaledwie w wieku 23 lat.

Górnołużycka premiera symfonii "Turangalîla" stwarza okazję do konfrontacji z kolejnym ważnym dziełem Messiaena. Aby temu niezwykłemu dziełu zapewnić konieczną przestrzeń, Nowa Filharmonia Łużycka Filharmonia przenosi się z teatru w Görlitz na scenę PGE Turów Arena w Zgorzelcu - oferuje ona bowiem 2500 miejsc.

Turangalîla - górnołużycka premiera symfonii Oliviera Messiaena

Termin: sobota, 26 września 2015 r., godz. 19³⁰
Miejsce: PGE Turów Arena Zgorzelec

Wykonawcy:

• Nicholas Rimmer, fortepian
• Thomas Bloch, fale Martenota
• GMD Andrea Sanguineti, dyrygent
• Nowa Filharmonia Łużycka

Koncert odbywa się pod patronatem Burmistrza Miasta Zgorzelec i Nadburmistrza Miasta Görlitz.

BILETY

• 60 zł - normalny
• 30 zł - ulgowy (emeryci renciści; os. niepełnosprawne; os. bezrobotne)
• 10 zł - szkolny (uczniowie; studenci)

Bilety grupowe (w specjalnej cenie) od 5 osób, dostępne są po wcześniejszym uzgodnieniu z organizatorem: music@themusicpoint.net ; tel.: (48) 880 211 452 lub (49) 358 166 1269.

PRZEDSPRZEDAŻ BILETÓW:

• www.abilet.pl
• Centrum Sportowo-Rekreacyjne, przy ul. Maratońskiej 2 w Zgorzelcu
• Miejski Dom Kultury, przy ul. Parkowej 1 w Zgorzelcu

Więcej INFORMACJI oraz REZERWACJA biletów:

• www.g-h-t.de/pl
• music@themusicpoint.net
• tel.: (48) 880 211 452 lub (49) 358 166 1269

Messiaen a Zgorzelec

Europejskie Centrum Edukacyjno-Kulturalne MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN w Zgorzelcu (źródło: www.themusicpoint.net)

Na południowo-wschodnim obrzeżu Europamiasta Görlitz-Zgorzelec znajduje się szczególne historyczne miejsce: dawny obóz jeńców wojennych Stalag VIII A. W latach 1939-45 naziści więzili w nim ok. 120 tys. więźniów wojennych z wielu państw: Polski, Francji, Belgii, W. Brytanii, Jugosławii i Związku Radzieckiego. Szacuje się, że 12 tys. jeńców nie przeżyło. Wielu z nich było przydzielonych do obozów pracy, w ten sposób znacząco wpływając na wizerunek miasta Görlitz.
O tym, że muzyka łączy i pozwala załagodzić ból i cierpienie dowiódł Olivier Messiaen (1908-1992), który podczas uwięzienia w Stalagu VIII A skomponował "Quatuor pour la fin du temps" ("Kwartet na koniec czasu"). Wraz z trzema innymi więźniami wykonał ten utwór po raz pierwszy 15 stycznia 1941 r., w baraku teatralnym obozu. Dziś "Kwartet..." jest jednym z najbardziej znanych i najczęściej wykonywanych utworów muzycznych XX wieku. Fakt, że Messiaen skomponował go w bardzo prymitywnych warunkach jako więzień Stalagu, zwiększa prestiż tego utworu jeszcze bardziej.

W grudniu 2004 roku narodził się pomysł, aby w tym miejscu, które ma tak duże znaczenie dla wspólnej historii Europy, stworzyć Europejskie Centrum Edukacyjno-Kulturalne Zgorzelec-Görlitz MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN - dla dzieci, młodzieży, artystów i muzyków, a także wszystkich ludzi z Europa-miasta, trójnarodowego subregionu i Europy. Centrum nie spełnia roli jedynie miejsca pamięci, ale również platformy dla rozwoju i rozpowszechniania światowego zrozumienia działań artystycznych. Stwarzając odwiedzającym miejsce do wykazania się kreatywnością, po wielu latach starań, 15 stycznia 2015 roku nowo wybudowane centrum zostało otwarte.

Ku pamięci wszystkich, którzy cierpiąc w obozie żyli obawą i nadzieją, MEETINGPOINT MUSIC MESSIAEN zaprasza od 2008 roku corocznie na specjalny koncert. Każdego roku 15 stycznia "Quatuor pour la fin du temps" ("Kwartet na koniec czasu") wykonywany jest w historycznym miejscu jego powstania, przypominając w ten sposób o tym szczególnym wydarzeniu.