Praca w karkonoskiej pracowni wre i przynosi efekty

Jubileusz Regionalnej Pracowni Krajoznawczej Karkonoszy (fot. K. Tęcza)

Ponad dwa lata temu, 21 października 2014 roku w Bukowcu podpisano porozumienie pomiędzy Związkiem Gmin Karkonoskim a Oddziałem PTTK Sudety Zachodnie w Jeleniej Górze. Powoływało Regionalną Pracownię Krajoznawczą Karkonoszy. Założenia obejmowały pozyskiwanie i opracowywanie wiadomości dotyczących obszaru Sudetów Zachodnich. Głównie informacje praktycznie ze wszystkich dziedzin, z zakresu: historii, architektury, przyrody oraz życia społecznego. Wydarzenia minione, z dawniejszych czasów są udokumentowane nie najgorzej. Jednak dekady po II wojnie światowej oraz aktualne wciąż nie są traktowane jako historia, a teraźniejszość ulatująca nam jak każdy dzień powszedni. Konieczność ich utrwalania, aby przetrwały zacieranie się w naszej pamięci i jej zanik, dostrzega jednak każdy krajoznawca i historyk. Dzisiejsze wydarzenia mogą się wydawać niewiele znaczącymi dla nas. lecz czy tak samo będą uważać nasi potomni? Wszak minione wieki kiedyś także były teraźniejszością. Dlatego pracownia podjęła działalność wydawniczą – "Zeszyty Historyczne" zawierają relacje z bieżących wydarzeń, choćby krótkie notki.

Do stycznia 2017 r. pracownia wydała 12 Zeszytów Historycznych:

• ZH 1/2015 – Grzbiet Lasocki w Karkonoszach
• ZH 2/2015 – Janusz Czerwiński i František Jirásko w Bukowcu
• ZH 3/2015 – Turystyczne rajdy narciarskie PTTK w Karkonoszach 1953-2015
• ZH 4/2015 – Śnieżka królowa Karkonoszy
• ZH 1(5)/2016 – Willa Łąkowy Kamień jako medium kultury
• ZH 2(6)/2016 – 20 lat zespołu „Sybiraczki i Kresowianie”
• ZH 3(7)/2016 – Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich w Jeleniej Górze
• ZH 4(8)/2016 – Powiatowe Koło Pszczelarzy w Jeleniej Górze
• ZH 5(9)/2016 – 40 lat Grupy Karkonoskiej GOPR
• ZH 6(10)/2016 – Literatura i Karkonosze
• Zh 7(11)/2016 – jubileusz 70-lecia oddziału pttk Sudety Zachodnie w Jeleniej Górze
• ZH 1(12)/2017 – Regionalna Pracownia Krajoznawcza Karkonoszy 2014-2017

A ponadto ukazała się także nakładem pracowni publikacja pt. Redenowie i Bukowiec.

RPKK utrzymuje zbiór literatury krajoznawczej pochodzący z niegdysiejszej Regionalnej Pracowni Krajoznawczej PTTK w Jeleniej Górze. Pomaga wszystkim, którzy chcą włączyć się do pracy na polu krajoznawstwa, organizatorom wycieczek dla dzieci, dorosłych i seniorów. W ramach działalności pracowni organizowane są także liczne ogniska – często uświetnione konkursami krajoznawczymi, czy śpiewami piosenek turystycznych, a także kresowych, harcerskich i patriotycznych.

Regionalną Pracownię Krajoznawczą Karkonoszy, po kilku miesiącach przygotowań otwarto 31 stycznia 2015 roku. Rangę otwarcia podniosło I sympozjum poświęcone Grzbietowi Lasockiemu w Karkonoszach. Utworzenie pracowni spotkało się z przychylnym odzewem środowiska krajoznawczo-turystycznego. Świadczy o tym frekwencja podczas otwarcia – przybyło niemal 130 osób z wielu miejscowości: Żar, Lubania, Olszyny, Szklarskiej Poręby, Piechowic, Kamiennej Góry, Witkowa Śląskiego, Szczawna-Zdroju, Wałbrzycha, Strzegomia, Wrocławia, a nawet odległej Warszawy. Oczywiście przybyli też lokalni mieszkańcy.

Ponadto pracownia organizuje liczne sympozja popularno-naukowe, seminaria oraz spotkania z ciekawymi osobami. Zainteresowani zagadnieniami regionalistycznymi mają możliwość poszerzenia wiedzy, ale też brania czynnego udziału.

Wizyta w Karkonoszach Elżbiety Dzikowskiej (fot. K. Tęcza)

Pracownia była organizatorem:
• spotkania z Januszem Czerwińskim i Františkiem Jirásko – wybitnymi znawcami Karkonoszy (18 kwietnia 2015 r.),
• II sympozjum pt. Śnieżka królowa Karkonoszy (20 czerwca 2015 r.) – przybyło liczne grono turystów i krajoznawców,
sympozjum poświęconemu teraźniejszości i przyszłości skomunikowania Jeleniej Góry z Karpaczem i Kowarami (9 października 2015 r.), zorganizowanym we współpracy z Grupą Inicjatywną Kolej Karkonoska,
• sympozjum pt. Turystyczne wykorzystanie Karkonoszy (16 kwietnia 2016 r.) z towarzyszącymi wystawami: Schroniska turystyczne Karkonoszy, Sanie rogate, Malarstwo Jolanty Olszewskiej i Laski karkonoskie Jerzego Szymona Gaja i koncertem zespołu SZYSZAK,
seminarium Rozmowy o historii – drogi na Zachód (14 maja 2016 r.) połączonym z wystawą fotograficzną Jolanty Stopki pt. Twierdze i pałace Rzeczpospolitej Obojga Narodów, a zorganizowanym we współpracy z Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich oraz Studiem Bo! oraz Domem Lalki Adoptowanej i Książnicą Karkonoską,
• wystawy fotograficznej Na wschód i zachód Nysy Łużyckiej (10 września 2016 r.), zorganizowanej ponownie we współpracy z Towarzystwem Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, poprzedzonej zwiedzaniem okolicy oraz pałacu w Bukowcu, a zakończonej biesiadą kresową ze śpiewami przy ognisku.

Podkreślenia wymaga, iż na nasze spotkania przybywa wielu przewodników sudeckich oraz kandydatów na przewodników. Sympozja i seminaria są dla nich okazją do uzupełniania wiedzy. O to właśnie chodzi! Wiedza prezentowana podczas organizowanych przez pracownię wydarzeń nie jest osiągalna w żaden inny sposób. Dlatego dokładamy wszelkich starań by referaty były publikowane także w "Zeszytach Historycznych", bowiem ta droga trafiają do wielu bibliotek w naszym regionie i w Polsce.

Wraz z Muzeum Miejskim DOM GERHARTA HAUPTMANNA w Jeleniej Górze i stowarzyszeniem W CIENIU LIPY CZARNOLESKIEJ pracownia zorganizowała konferencję popularno-naukową pt. Literatura i Karkonosze (7-8 października 2016 r.). Podczas dwudniowego wydarzenia goście mieli okazję zapoznać się z twórczością mieszkających i pracujących u stóp Karkonoszy wybitnych twórców. Spotkaniu towarzyszyła wystawa Fedor Sommer, a ukoronowaniem konferencji było przekazanie do zbiorów pracowni wszystkich wydanych do tej pory publikacji wydanych przez stowarzyszenie W CIENIU LIPY CZARNOLESKIEJ.

Kolejne spotkanie było poświęcone legendarnemu przewodnikowi sudeckiemu, Tadeuszowi Steciowi. Seminarium Przewodnik przewodników było okazją do przypomnienia dokonań wielkiego pasjonaty Karkonoszy. T. Steć jest nie tylko autorem pierwszych i swego czasu bardzo poczytnych opracowań o naszych górach, ale przede wszystkim był szkoleniowcem, spod którego ręki wyszło wiele pokoleń przewodników.

W październiku 2016 roku pracownia była współorganizatorem seminarium krajoznawczego Mijające krajobrazy Ziemi Jeleniogórskiej. Odbyło się w jeleniogórskiej Książnicy Karkonoskiej. Miesiąc później pracownia współorganizowała I Podziemne Sympozjum Sudeckie. Oba wydarzenia były prowadzone we współpracy z PTTK. Sympozjum w części nadziemnej odbyło się w jeleniogórskim Muzeum Karkonoskim, zaś część podziemna, dzięki uprzejmości grupy ARADO, wydarzyła się w jeleniogórskich podziemiach. Uczestnicy mieli okazję w niezwykłej scenerii obejrzeć zapowiedź spektaklu Miedzianka – przestrzeń czasu w wykonaniu aktorów Teatru KORKONTOI, przygotowanego przez Jarosława Szczyżowskiego.

Wizyta redaktora GÓR IZERSKICH, Arkadiusz Lipina w Regionalnej Pracowni Krajoznawczej Karkonoszy (fot. K. Tęcza)

Poza bogatą listą przedstawionych wyżej przedsięwzięć, Regionalna Pracownia Krajoznawcza Karkonoszy przygotowała (28-29 kwietnia 2015 r.) wizytę czeskich samorządowców. Goście odwiedzili wówczas Muzeum Karkonoskie – Dom Carla i Gerharta Hauptmannów oraz dom Wlastimila Hofmana w Szklarskiej Porębie, Hutę JULIA w Piechowicach, Muzeum Przyrodnicze, Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Politechniki Wrocławskiej oraz Termy Cieplickie w Cieplicach Śląskich, Park Miniatur BUDOWLE ŚWIATA w Mysłakowicach, Pałac w Wojanowie, Zamek w Karpnikach, Muzeum Sportu i Turystyki oraz hotel Gołębiewski w Karpaczu, Karkonoskie Centrum Gospodarki Odpadami w Kostrzycy i siedzibę Związku Gmin Karkonoskich w Bukowcu.

Pracownia pomaga także organizować różnego rodzaju wycieczki i spotkania na terenie parku bukowieckiego, często połączone z konkursami wiedzy krajoznawczej. W roku 2016 gościliśmy uczestników konkursu PTTK Poznajemy Ojcowiznę. Etap wojewódzki został zorganizowany przez Komisję Krajoznawczą Oddziału PTTK Sudety Zachodnie w Jeleniej Górze i Regionalną Pracownię Krajoznawczą Karkonoszy przy Związku Gmin Karkonoskich.

Innym ważnym wydarzeniem zorganizowanym przez Pracownię było szkolenie kierowników Regionalnych Pracowni Krajoznawczych PTTK (14-17 kwietnia 2016 r.). Udział w nim wzięli przedstawiciele 23 pracowni z całej Polski oraz pracownicy Centralnej Biblioteki PTTK.

Pracownia włączyła się też, w ramach działań prowadzonych przez Fundację DOLINY PAŁACÓW I OGRODÓW KOTLINY JELENIOGÓRSKIEJ, w pomoc przy oprowadzaniu po naszym terenie znanej podróżniczki Elżbiety Dzikowskiej, która zbierała materiały do swojej kolejnej książki przybliżającej piękno naszej Ojczyzny.

Pracownia, z jednej strony przyłącza się do uhonorowania osób działających na rzecz subregionu, z drugiej sama jest wyróżniana za takie działania.
W ramach Jesieni ze sztuką w Bukowcu (17-18 września 2016 r.) zostały wręczone po raz pierwszy honorowe tytuły Ambasadora Karkonoszy. Otrzymali je: bp Stefan Cichy, Piotr Napierała, Henryk Waniek, Małgorzata Mierczak, Thomas Schulz i Rhiemann Karsten.
Pracownia zaś otrzymała do swoich zbiorów pracę Agnieszki Jastrzębskiej napisaną na Uniwersytecie Łódzkim zatytułowaną Regionalna Pracownia Krajoznawcza Karkonoszy – powstanie i działalność.
W październiku 2016 roku RPKK przy ZGK otrzymała nagrodę Starosty Jeleniogórskiego Liczyrzepę w kategorii Najlepszy Produkt Turystyczny 2016 roku. W grudniu 2016 roku jury Jubileuszowego XXV Ogólnopolskiego Przeglądu Książki Krajoznawczej i Turystycznej przyznało dla wydawanego przez pracownię cyklu "Zeszyty Historyczne", II nagrodę w kategorii Informatory krajoznawcze i foldery.
Oczywiście przedstawione powyżej działania podejmowane przez pracownię nie wyczerpują katalogu podejmowanych inicjatyw. Dlatego we wydanym w styczniu "Zeszycie Historycznym" nr 1(12)/2017 przedstawiono je dogłębniej.

W dniu jubileuszu dwulecia działalności pracowni zaproszeni goście otrzymali ów numer i wysłuchali specjalnie przygotowanych referatów. Jako prowadzący pracownię przybliżyłem jej dorobek a Grażyna Kolarzyk, dyrektorka DOLINY PAŁACÓW I OGRODÓW przedstawiła działalność fundacji. Podczas wystąpienia wielokrotnie podkreślała, że osiągnięte wyniki pracy zawdzięcza wspólnemu wysiłkowi osób miłujących region i podejmujących różnorodne działania.
Emil Pyzik, były dyrektor szkoły w Mysłakowicach, w referacie Mysłakowice – jedyna kolonia domów tyrolskich w Polsce opowiedział o wygnańcach wyznaniowych, którzy musieli opuścić swoje rodzinne strony. Ukazał trudy ich wędrówki i wyrzeczenia przez nich poniesione.
Z kolei Edward Wieczorek, kierownik Regionalnej Pracowni Krajoznawczej w Katowicach, zaprezentował Regionalne Pracownie Krajoznawcze w strukturach PTTK a krajoznawstwo w Polsce i regionie. Uzmysłowił zebranym czym jest krajoznawstwo i jak jest postrzegane, a zarazem czym zajmują się krajoznawcy w poszczególnych regionach.

Seminarium z okazji drugiej rocznicy powstania RPK Karkonoszy było próbą przedstawienia doniosłości faktu istnienia placówki, potrzebę jej pracy, a zarazem przedstawiło zakres wzbogacania przez pracownię krajoznawczego życia subregionu. Ukazało jak teraz, po dwóch latach istnienia RPKK, korzystający z jej pracy postrzegają otaczający nas krajobraz i jak ta praca wpłynęła na ich życie.