Will-Erich Peuckert (1895-1969) należał do niezwykłych postaci przyciąganych przez niezwykłe Góry Izerskie

Will-Erich Peuckert (fot. archiwum autora)

"[...] większego Ślązaka niż on nie spotkałem w całym swoim życiu" - tak rozpoczynał charakterystykę W.-E. Peuckerta z okazji sześćdziesiątej rocznicy jego urodzin, Gerhart Pohl, wieloletni sekretarz Gerharta Hauptmanna. Pohl dalej pisał "Ten »kawał śląskiego huncwota«, Will-Erich Peuckert, urodzony w małej wiosce Garnczary [dziś część wsi Olszanica – przyp. P.W.], leżącej przy północno-zachodniej granicy powiatu złotoryjskiego na Śląsku, już jako dziecko i uczeń miał oczy i uszy szeroko otwarte – i tak jak kiedyś Martin Luter, »zaglądał ludowi w gębę«. I to się opłaciło. Albowiem na przedgórzu śląskich gór, pośród chłopskich osad Muszyny, Radziechowic, Okmian, Radziechowa, Olszanicy, Zagrodna i Jurkowa, niedaleko od charakterystycznych dla okolicy samotnych górskich stożków Grodźca i Ostrzycy [Proboszowickiej – przyp. red.]; w rejonie, w którym marzyciele i sekciarze wyrastali jak grzyby po deszczu i nie dawali się wytępić. Wśród nich prym wiedli dociekliwi i okrutnie prześladowani zwolennicy Schenckfelda [Daniel Caspar Schwenckfeld (1490-1561), śląski zwolennik reformacji, teolog i mistyk – przyp. P.W.], tam właśnie dorastał Will-Erich Peuckert, mający swoich chłopskich przodków. [Hoffbauer, s.133]

Po ukończeniu seminarium pedagogicznego w Bolesławcu w 1914 r. Peuckert został zmobilizowany do służby meteorologicznej w Luftwaffe. Ranny podczas działań I wojny światowej, przybył na rekonwalescencję do uzdrowiska w Świeradowie. Oczarowany Górami Izerskimi w latach 1916-1922 był młodszym nauczycielem w szkole podstawowej we wsi Wielka Izera (całkowicie zniszczonej przez Wojsko Polskie na początku lat pięćdziesiątych XX w.).
Ta górska osada była wyjątkowym miejscem, położona nad graniczną rzeką Izerą, z tradycją sięgającą początków XVII w. Lokacja Wielkiej Izery związana była z falą osadniczą, która napłynęła w Sudety Zachodnie podczas wojny 30-letniej. W tym okresie powstało wiele wsi i przysiółków lokowanych w górzystych, trudno dostępnych miejscach, których założycielami zazwyczaj byli uchodźcy religijni. Wieś znajdowała się w miejscu oddalonym od większych skupisk ludności, na Izerskiej Łące (840-880 m n.p.m.), w okolicy pełnej bogactw mineralnych. Panuje tu wyjątkowo surowy klimat, który nie sprzyjał podejmowaniu upraw rolnych. Powstanie samej osady mogło być powiązane z działalnością walońskich poszukiwaczy skarbów, minerałów i kamieni szlachetnych, którzy często odwiedzali te odludne strony. Być może związek z założeniem wsi mogli mieć również żołnierze – włoscy górnicy z armii Wallensteina. W początkach XX w. mieszkańcy tej osady zwykle zatrudniani byli przy robotach leśnych, a także zajmowali się przemytem.

W tym niezwykłym miejscu W.-E. Peuckert zainteresował się dziełami mistycznych myślicieli renesansowej Europy z kręgu Jacoba Böhme, Christiana Rosenkreuza, Mikołaja Kopernika, Angelusa Silesiusa, różokrzyżowcami, astrologią, alchemią, wiedzą hermetyczną, kultami tajemnymi, magią, zielarzami-laborantami, a także podaniami o dawnych walońskich poszukiwaczach skarbów i karkonoskim Duchu Gór. W Górach Izerskich W.-E. Peuckert odnalazł znaki walońskie, z których pierwsze zlokalizował w formacji skalnej Stary Zamek na obrzeżach Kobielowej Łąki. Kierując się zapiskami z ksiąg walońskich po dwuletnich poszukiwaniach w 1921 r. w Izerze i korytach okolicznych potoków znalazł niewielkie ilości złota. [Peuckert II, s. 234] Swoje poszukiwania opisał w wielu artykułach, a także w noweli "Berggold" ("Złoto gór"):
Potoki Gór Izerskich zawierają prawdziwe złoto. Niezbyt dużo, co oznacza, że po tygodniowych poszukiwaniach, uzyskałem zbiór równoważny wartości około 2-3 marek, ale wzbogacenie się nie było moim celem. Chodziło o to, aby dokładnie sprawdzić wszelkie stare zapiski [...].

W.-E. Peuckert był zaprzyjaźniony z braćmi Carlem i Gerhartem Hauptmann, wybitnymi śląskimi literatami, których zafascynował informacjami z zakresu wiedzy hermetycznej oraz przeszłości Gór Izerskich i Karkonoszy. Miejscem ich spotkań była między innymi znana izerska gospoda rodziny Schneider w osadzie Karlstal (dziś Orle), w której Gerhart Hauptmann umieścił akcję baśniowego dramatu "Und Pippa tanz...".
Po śmierci Carla Hauptmanna W.-E. Peuckert wraz z W. Sombartem i R. Breysigiem w 1923 r. zredagował i przygotował do druku zbiór jego wierszy. Dnia 23 czerwca 1925 r. na cmentarzu ewangelickim w Szklarskiej Porębie Dolnej nastąpiło uroczyste odsłonięcie wyjątkowego w kształcie, ceramicznego pomnika nagrobnego Carla Hauptmanna autorstwa Hansa i Marlene Poelzig. Na tej niecodziennej uroczystości, która zgromadziła przyjaciół i znajomych zmarłego, a także setki mieszkańców Gór Izerskich i Karkonoszy, obok Friedricha Castelle przemawiał też W.-E. Peuckert.

W 1927 r. W.-E.Peuckert wydał monografię "Die Rosenkreuzer" ("Różokrzyżowcy") poświęconą rycerskiemu Zakonowi Trupiej Czaszki. Był to zakon kontemplacyjny ufundowany w 1652 r. przez ks. Sylviusa Nimrod – pierwszego władcę Oleśnicy z dynastii wirtembersko-oleśnickiej. Książę Nimrod powołał na swój zamek jako nadwornego lekarza w 1649 r. śląskiego mistyka Johannesa Schefflera, zwanego jako Angelus Silesius. Nimrod był pod wpływem mistyków i śląskich różokrzyżowców, którzy mieli swój główny ośrodek w Ludwigsdorf (obecnie Bystre opodal Oleśnicy), będące majątkiem ich przywódcy Abrahama von Franckenberga. Rycerze i damy zakonu poświęcać się mieli religijnej kontemplacji w myśl średniowiecznej maksymy memento mori.

Czytasz jedną ze stron artykułu. Przeczytaj także pozostałe: