W ostatnich dniach minionego roku ukazała się w Lubaniu niezwykle wartościowa książka. "Vademecum historii Górnych Łużyc" to pierwsza publikacja w języku polskim szczegółowo i rzetelnie prezentująca historię kraju w samym środku Europy

"Vademecum historii Górnych Łużyc" – okładka

Wielu spośród mieszkańców Górnych Łużyc nie ma świadomości, że żyje w starej krainie o niezwykle bogatej ponadtysiącletniej historii. Trudne losy nie sprzyjały utrzymaniu odrębności. Górne Łużyce nie zdążyły zbudować własnej państwowości, kiedy więksi i silniejsi sąsiedzi wyciągnęli po nie ręce. Przez wieki inkorporowana do królestw, państw i prowincji jakie w tym zakątku kontynentu tworzyły się i upadały, rozdarta w XX w. między Niemcy a Polskę, uparcie "zaliczana" do sąsiedniego Śląska przez media i centralnych polityków – "gubi się" na mapie. Mimo to żyje w niej naród posiadający własny język i obyczaje. Serbołużyczanom w Niemczech łatwiej kultywować własną tożsamość. Ich dziejów nie zakłóciła całkowita wymiana ludności, a pamiątek i zabytków nie rozkradziono na taką skalę jak w po wschodniej, polskiej, stronie Górnych Łużyc. Dla Polaków odkrywanie łużyckiego kraju rozpoczęło się dopiero pod koniec minionego stulecia. Zawiązały się stowarzyszenia, powstało w Zgorzelcu Muzeum Łużyckie, ukazują się naukowe i popularne publikacje. Do głosu doszły pokolenia, dla których Polskie Łużyce Górne są domem. Młodzi polscy Górnołużyczanie chcą w końcu poznać prawdę o jego przeszłości, aby móc zrozumieć otaczającą ich teraźniejszość i swobodnie kształtować przyszłość.

Wydana z inicjatywy Stowarzyszenia Południowo-Zachodnie Forum Samorządu Terytorialnego "Pogranicze" w Lubaniu książka ma służyć przede wszystkim dzieciom i młodzieży oraz studentom i nauczycielom jako przewodnik po historii kraju, w którym żyją, z którego pochodzą. Dlatego publikacja trafiła do bibliotek i szkół, instytucji edukacyjnych i kulturalnych. Rozpowszechniania jest nieodpłatnie dzięki dofinansowaniu ze środków Programu Operacyjnego Fundusz Inicjatyw Obywatelskich. Ukazała się w ramach realizowanego przez P-ZFST "Pogranicze" projektu "Nasze Górne Łużyce". Mimo skromnego nakładu 2500 egzemplarzy, książka ma szansę ukształtować świadomość nowych pokoleń Górnołużyczan.

Mapa Milska (Łużyc Górnych) i Łużyc (Dolnych) z 1715 i 1724 roku, autorstwa Johanna Hübnera i Johanna Baptisty, Totius Marchionatus Lusatiae tam superioris quam inferioris Tabula specialis in suos Comitatus et Dominatus distincta. Norimbergae

Poza opisem Górnych Łużyc od pradziejów po czasy współczesne zawiera różnorodne teksty źródłowe, anegdoty, biogramy i schematy. Jest efektem 18-miesięcznej pracy historyków, których łączy fascynacja Górnymi Łużycami oraz fachowa wiedza. Dr Krzysztof Fokt, dr Łukasz Tekiela, Waldemar Bena i dr Daniel Koreś to nazwiska doskonale znane wielu miłośnikom miejscowej historii. Gwarantują, iż ten swoisty podręcznik historyczny oferuje rzetelną wiedzę.

Warto w tym miejscu zacytować prof. dr. hab. Jerzego Maronia:
"Niniejszą pracę cechują następujące walory:
1. Dydaktyczny. Dzięki Vademecum..., w sposób znaczący ulegnie rozszerzeniu możliwość kształcenia uczniów zainteresowanych dziejami swego regionu.
2. Metodyczny. Autorzy konsekwentnie wskazują na ścisły związek badań źródłowych, a więc podstawowych, z możliwościami popularyzacji.
3. Poznawczy. Vademecum..., jest nieocenione w kształtowaniu świadomości historycznej mieszkańców Górnych Łużyc. Ten wątek rozważań Autorów zaliczyłbym do najcenniejszych. Do tej publikacji mogą sięgnąć nauczyciele, przewodnicy, krajoznawcy czy po prostu miłośnicy własnej małej ojczyzny."

Przyznać trzeba, że to wysoka ocena recenzenta wydawnictwa, zachęcająca niewątpliwie do korzystania z zawartej w książce wiedzy.

Żałować tylko pozostaje, że książka na razie nie trafi do powszechnej sprzedaży. Z pewnością byłaby regionalnym hitem księgarskim. Miejmy nadzieję, że "Pogranicze" znajdzie na to sposób, postara się o fundusze i w dodruku lub kolejnym wydaniu "Vademecum historii Górnych Łużyc" trafi pod strzechy.