Ziołolecznictwo dawniej było oczywistością. Po wiekach zapomnienia uczymy się o mocy ziół na nowo

Podobno, jak mówi ludowe porzekadło, szklanka z rumianku pomoże lepiej niż trzej lekarze (fot. A. Gałkowska)

Książnica Karkonoska ogłosiła po raz jedenasty konkurs plastyczny Euroregionu Nysa, popularyzujący Karkonosze i stojącego na ich straży Ducha Gór / Krakonoša / Rübezahla (Szczegóły konkursu Z ZIELNIKA DUCHA GÓR, Regulamin konkursu).
Tegoroczna edycja ma zachęcić uczestników – młodych mieszkańców pogranicza polsko-niemiecko-czeskiego – do poznawania górskiej i podgórskiej flory. Tematem konkursu są bowiem rośliny lecznicze, z krótkim opisem właściwości. Termin przesyłania prac do konkursu upływa 19 maja br. Pozostało więc jeszcze kilka tygodni by wziąć udział. Aby Wam w tym dopomóc, polecamy dwie przydatne lektury.

Herbarz Karkonosza

Jakie działanie mają górskie rośliny, powie nam Krakonošův herbář, wydany nakładem zarządu czeskiego Karkonoskiego Narodowego Parku w ramach programu Karkonosze – człowiek i przyroda.
Ten obrazkowy atlas autorstwa Věry Ničovej – uznanej czeskiej ilustratorki przyrody i Jana Štursy – przyrodnika, botanika, pracownika KrNaPu, który niemal całe życie poświęcił badaniu karkonoskiej przyrody, to najnowsza i najobszerniejsza publikacja o karkonoskich roślinach, wydana w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Autorzy postawili przed sobą ambitne zadanie popularyzacji wiedzy o karkonoskiej florze wśród ogółu społeczeństwa. Zawiera opisy najważniejszych lokalnych gatunków, podane w atrakcyjnym stylu z informacjami o siedlisku, etymologii nazw, ich wariantach ludowych, właściwościach roślin i zastosowaniu w leczeniu. Każda roślina jest pięknie zilustrowana. Rysunki wiernie oddają wygląd w naturze.

Borówka czarna i róża alpejska z HERBARZA KARKONOSZA

Publikacja jest znakomicie opracowana i wydrukowana. Dzięki temu jest świetnym źródłem wiedzy. Dowiedzieć się z niej możemy np. co wiąże jaskra (Ranunkulus) z żabami, jak wygląda księżycowy kwiat, korzeń dżumy, bądź broda Karkonosza, a która z roślin oczyszcza krew, i czy niedźwiedzie naprawdę jedzą czosnek.
Książka napisana jest w języku czeskim, jednak zawiera łacińskie oraz polskie odpowiedniki nazw roślin i polskojęzyczny indeks. Atlas możemy pobrać z Internetu poprzez serwis KrNaPu i zabrać ze sobą na wędrówkę w przenośnym e-czytniku.

Jan Štursa: HERBARZ KARKONOSZA

• Krakonošův herbář, Jan Štursa
• Vrchlabí: Správa Krkonošského národního parku, 2016

Dostępna w czytelni regionalnej Książnicy Karkonoskiej lub via Internet.

Sudecki klasyk

Znacznie skromniejsza jest książka Rośliny Sudetów Jerzego Fabiszewskiego – absolwenta Uniwersytetu Wrocławskiego, wybitnego botanika i ekologa roślin, popularyzatora wiedzy botanicznej. Już ponad półwieczne dziełko (pierwsze wyd. w 1968 r.), przez wiele lat stanowiło jedyne źródło popularyzujące sudecką florę. Na 60 tablicach autorstwa Władysława Micka możemy przyjrzeć się dokładnie budowie roślin od kłącza, po kwiatostany i nasiona. Każda tablica opisana jest według schematu: opis ogólny gatunku, morfologia, stanowisko występowania w Sudetach.

Wszewłoga górska była smakową bazą dla mocnego napoju alkoholowego wytwarzanego w koloni Gross-Iser

Z leczniczych Rośliny Sudetów znajdziemy np. arnikę górską, pierwiosnkę, gencjanę, goryczkę trojeściową, czy choćby popularną niegdyś w Górach Izerskich wszewłogę górską. Właśnie z jej korzenia przygotowywano, legendarną już w niektórych kręgach, nalewkę zwaną Iser-Bitter.
W książce jednak nie znajdziemy informacji o właściwościach i działaniu leczniczych roślin. Niemniej jej wygodny, kieszonkowy format, niewielka gramatura i dość wiernie oddane rysunki roślin sprawiają, że świetnie się sprawdza jako podstawowy przewodnik podczas przyrodniczej wycieczki.

Jerzy Fabiszewski: ROŚLINY SUDETÓW

• Rośliny Sudetów, Jerzy Fabiszewski
• Warszawa: PZWS, 1971

Dostępna w wypożyczalni regionalnej Książnicy Karkonoskiej.

Jeśli wybierzecie się na przyrodoznawczą wędrówkę, PAMIĘTAJCIE by nie zbierać roślin chronionych oraz z obszaru parków narodowych.