To jeden z dwóch głównych celów na 2020 r. Drugim jest ochrona miejscowych torfowisk

Trzebież niepierwotnego świerka pospolitego (źródło: FIDOP)

W Góry Izerskie wracają genetycznie pierwotne drzewa, a miejscowe torfowiska są odbudowywane. Dwa główne cele programu Odnowa izerskich świerków o znaczeniu europejskim, przy którym współpracują Izersko-Jesztedzkie Towarzystwo Górskie oraz Fundacja Ivana Dejmala Ochrony Przyrody, to wysadzenie w przeciągu trzech lat 14 100 sadzonek świerków pospolitych, jodeł i drzew liściastych oraz wybudowanie 60 przegród ograniczających zbyt szybki odpływ wody.

Cenne izerskie świerczyny występują w środkowej części wierzchowiny Gór Izerskich. Występuje tam szereg szczególnie chronionych i zagrożonych gatunków roślin. Ze zoologicznego punktu widzenia ma znaczenie przede wszystkim jako obszar gniazdowania cietrzewia zwyczajnego i występowania innych chronionych gatunków ptaków.
„Aktualny nieprzychylny stan rzeczy jest wynikiem długotrwałego uprawiania jednowiekowych, monokulturowych drzewostanów, które uległy w minionym czasie klęsce. Naruszona ekologiczna stabilność lasów Gór Izerskich, poza ekstremalnymi imisjami, jest konsekwencją niewłaściwego składu gatunkowego drzewostanów złożonych w przeszłości głównie z monokultur świerkowych oraz często nieodpowiedniego sposobu gospodarowania”, tłumaczy Ondřej Petrovský, dyrektor fundacji, która postanowiła wesprzeć program ponad 350 tysiącami koron czeskich.

Ponad dwa miliony koron na ten cel udało się uzyskać z funduszu europejskiego Izersko-Jesztedzkiemu Towarzystwu Górskiemu, które jest głównym wykonawcą całego przedsięwzięcia.
„Solidne przygotowanie i zaplanowanie przebiegało w poprzednich latach. Tego roku rozpoczęliśmy prace nad samymi pracami terenowymi. Jesienią wycięliśmy na ponad dwu i pół hektarach tzw. drzewa zastępcze i wysadziliśmy ponad 4,3 tysiąca sadzonek genetycznie pierwotnych gatunków drzew. Musieliśmy je wszystkie ogrodzić przed nadmierną populacją zwierzyny, poprzez wystawienie 640 metrów płotków i pokryciem powłoką repelentów. Zdążyliśmy też wybudować 20 drewnianych przegródek w rowach melioracyjnych, odwadniających cenne przyrodniczo miejsca”, opisuje aktualne prace Leoš Vašina z I-JTG.

Nowe przegrody rezerwacie Kosowe Łąki (źródło: FIDOP)

Obie organizacje współpracowały nad podobnymi programami już wielokrotnie.
„Postanowiliśmy sfinansować działania Izersko-Jesztedzkiego Towarzystwa Górskiego, bo mamy z tym rodzajem wsparcia dobre doświadczenia już z ochrony torfowiska na Nowej Łące. Ponieważ nasadzenia gatunkowo zróżnicowanych drzewostanów oraz prace nad zatrzymywaniem wody w terenie są naszymi priorytetami, to był prosty wybór”, tłumaczy decyzję fundacji Petrovský. Pieniędzy organizacja szuka przede wszystkim u przedsiębiorców oraz sprzedając kalendarz Zaostřeno na Jizerky. Jego najnowsza edycja na 2020 r. ukazała się kilka tygodni temu. Prace, do których wszystkie sadzonki zapewnia spółka Dendria, trwać będą do końca 2021 r.

Torfowiska mają w terenie jednoznaczną i niezastąpioną rolę — jako rezerwuar wody. Podczas deszczowych okresów potrafią zatrzymać ogromne ilości wody, którą oddają w porze suszy.
„Ochroną torfowisk izerskich zajęliśmy się ponad 10 lat temu i przez ten czas wybudowaliśmy setki drewnianych przegród zatrzymujących wodę w miejscach, gdzie należy. To już się udało np. w narodowym rezerwacie przyrody Rašeliniště Jizerky albo na Łące Klugego. Wspólnie z wieloma wolontariuszami regularnie corocznie sprzątamy góry. Naprawiamy także infrastrukturę turystyczną. W ostatnich latach coraz więcej uwagi poświęcamy wysychającym torfowiskom, ponieważ są to unikatowe miejsca, do których ludzie w przeszłości nie przywiązywali zbyt wiele wagi. Naprawiamy te błędy i przywracamy im naturalną funkcję”, uzupełnia Vašina.

ZAOSTŘENO NA JIZERKY 2020 - kalendarz pomocny izerskiej przyrodzie

Działania fundacji można wspomóc kupując kalendarz, złożony z 13 konkursowych zdjęć. Po raz pierwszy w ścisłym finale znalazł się Polak. Aż dwa zdjęcia Radosława Pelisiaka ze Szklarskiej Poręby znalazły się na kartach dwóch miesięcy kalendarza! Piękną ozdobę ściany, która służy szlachetnym przyrodniczym celom, najprościej nabyć bezpośrednio w fundacji.