Choć u Brzechwy był dzik, to od setek lat właśnie wilk jest malowany jako nasz wróg

Izerski wilki złapane w fotopułapkę (źródło: M. Wołczecka)

W Górach Izerskich Instytut Ochrony Środowiska prowadzi monitoring, którego wyniki posłużą Planowi Zadań Ochronnych dla Obszaru Torfowisk Gór Izerskich. Badania w terenie prowadzi Monika Wołczecka — specjalista do spraw ochrony i monitoringu przyrody. Efektem jest bezsprzeczne stwierdzenie osiedlenia się na terenie Gór Izerskich transgranicznej wilczej grupy rodzinnej.
Tropy z kwietnia 2020 roku zostały potwierdzone w grudniu 2020 roku na terenie Torfowisk Gór Izerskich przez fotopułapkę. Na tym obszarze trwa ekspertyza teriologiczna dużych drapieżników i nietoperzy.

Od wieków wilki przedstawiane są bardzo negatywnie. Wszyscy znamy historię Czerwonego Kapturka albo o trzech świnkach. Nikt z nas raczej nie słyszał historii o złej wydrze, czy rysiu.
Wilk jest gatunkiem ssaka drapieżnego, należącego do rzędu drapieżnych (Carnivora) i rodziny psowatych (Canidae). Wilki żyją w parach wraz z potomstwem, troskliwie się nim opiekując. Najczęściej samica rodzi 5-8 szczeniąt, ale do zimy przeżywa zazwyczaj tylko 1-3 młode. Zostają w grupie rodzinnej na ogół do drugiego roku życia, lecz zdarza się, że niektóre pozostają w grupie na dłużej lub na stałe.
W nagłówkach prasowych niekiedy przeczytamy, że wilk zapolował na jelenia, albo zrobił spustoszenie w gospodarskiej zagrodzie. Fakt, że wilcza rodzina wychowuje młode karmione przez parę rodzicielską i starsze rodzeństwo — zostanie najpewniej przemilczany. Tak — wilk jest drapieżnikiem, więc normalne jest to, że musi polować. Przy tym wilki są sprzymierzeńcami leśników — redukują liczbę ssaków kopytnych w lasach.

Wilcze tropy na izerskim szlaku (źródło: M. Wołczecka)

Podstawą diety wilków są: jelenie, sarny, dziki, daniele. Polują także na bobry i mniejsze drapieżniki: lisy, jenoty i borsuki. W kompleksach leśnych, w których występują wilki, ssaki kopytne osiągają mniejsze zagęszczenie i częściej zmieniają żerowiska. A to ogranicza szkody wywołane żerowaniem kopytnych w młodnikach i na uprawach. Jest to jedna z wielu zalet występowania wilków.
Ponadto dzikie zwierzęta muszą gdzieś żyć! Wycinamy im lasy, budujemy kolejne drogi, przecinające kompleksy leśne co raz bardziej je fragmentując, prowadzimy ekspansywną gospodarkę łowiecką. Wchodzimy z wilkami w konflikt od stuleci, i zawsze to wilk przegrywał. Tym bardziej musimy zmienić wreszcie podejście, że przecież jest to bezpośredni przodek i najbliższy gatunkowo kuzyn naszych domowych, ukochanych piesków.

Czy wilka należy się bać?

"Szczerze mówiąc, dużo bardziej boję się bezpańskich psów biegających po lasach, niż widma wilka, który kilka chwil później przejdzie tą samą drogą", odpowiada Monika Wołczecka. "Wilk jest po prostu sobą. Bierzmy poprawkę na wszystkie artykuły wzbudzające w nas strach", uzupełnia i radzi, by podczas spotkania z wilkiem — mało prawdopodobnym — przede wszystkim zachować spokój. Wilk widząc człowieka zazwyczaj się cofa i podąża inną drogą. Bardziej ciekawskie i mniej ostrożne są młode osobniki, raczej nie mające tyle odwagi by skonfrontować się z człowiekiem.

Warto fotografować tropy by się podzielić nimi ze specjalistami; warto nie tylko ukazać rozmiary tropu, ich otoczenie, ale także zanotować lokalizację (źródło: M. Wołczecka)

A co zrobić, kiedy zobaczymy w śniegu lub w błocie odciśnięte łapy, które nie wydadzą nam się psimi?
Najlepiej zrobić im zdjęcie z czymś, co będzie dobrym odnośnikiem do miary, np. z własnym butem, drobiazgiem z plecaka : butelką, kubkiem, latarką itp. Jeszcze lepiej zrobić zdjęcie ciągu tropów. Zawodowcom pomaga to przy potwierdzeniu gatunku. Każdy stawia kroki w charakterystyczny sposób: inaczej pies, inaczej wilk, inaczej lis. "Na pewno należy się cieszyć z faktu, że właśnie podąża się wilczym tropem", dodaje specjalistka IOŚ i podkreśla, że "Góry Izerskie są bogatszym ekosystemem mając w faunie wilka jak i rysia".

Wilki na terenie całej Polski objęto ochroną gatunkową w 1988 roku. Status tego gatunku reguluje Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody oraz Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt. Wilki objęte są ochroną ŚCISŁĄ, a więc zabronione jest ich zabijanie, okaleczanie, chwytanie, przetrzymywanie, niszczenie nor i wybieranie z nich szczeniąt, a także przechowywanie i sprzedaż skór i innych fragmentów martwych osobników.
Ponadto gatunek chroni Dyrektywa Rady 92/43/EWG 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz tzw. Dyrektywy Siedliskowej. Dla ochrony wilczych siedlisk bytowania wyznacza się Specjalne Obszary Ochrony Natura 2000. Na obszary mamy też wyznaczone w Górach Izerskich.

Warto poczytać o wilkach:
• Korzyści z obecności wilków
• Status prawny wilka
• Dlaczego wilki zabijają psy
• Ataki wilków na zwierzęta hodowlane