Fundacja ofiarowała niemal 4 miliony na odnowę przyrody

Cietrzew zwyczajny (fot. Tomáš Vrkoslav)

Fundacja Ochrony Przyrody Ivana Dejmala przez cały miniony rok pomagała środowisku naturalnemu Gór Izerskich i okolicy. Wsparcie skupiła na zatrzymywaniu wody w izerskich torfowiskach, podniesieniu bioróżnorodności lasów w Kraju Libereckim, budowaniu sadzawek pod Sedmihorkami, edukacji ekologicznej dzieci, oświacie społecznej i wielu innych przedsięwzięciach praktycznej ekologii albo działalności publicystycznej i badawczej. Łącznie w 2022 roku fundacja wsparła 61 pomysłów kwotą ponad 3,7 miliona koron — o milion więcej niż w roku '21.
"Cenimy wszystkich naszych darczyńców, umożliwiających nam każdego roku wspieranie coraz większej liczby projektów, a zarazem bardzo mnie cieszy, że jest w naszej okolicy tak wiele organizacji i ludzi, którym się chce te projekty realizować", mówi Ondřej Petrovský, dyrektor fundacji. "Dzięki tej współpracy stan naszego środowiska stale się poprawia i dla kolejnych pokoleń będzie bardziej zrównoważony", dodaje działacz ekologiczny.

Wysadzenia zróżnicowanych lasów na Liberecku (fot. Jakub Trsek)

W 2022 roku fundacja kontynuowała, we współpracy ze specjalistą zarządzania lasem Janem Dudą, wysadzanie pierwotnych gatunków drzew w lasach Liberecka, które dzięki temu są bogatsze o 70550 drzewek. Przeważnie buków, dębów i jodeł. Miejscowe lasy stają się w ten sposób bardziej różnorodne — gatunkowo i wiekowo. Ma to niezmiernie istotny wpływ na żywotność i stabilność lasów. Jedną z ważniejszych funkcji różnorodnego lasu jest zwiększona zdolność do retencji wody. Zapewnia także zróżnicowanie biotopu i siedlisko dla szeregu zwierząt i roślin.
"Urozmaicony gatunkowo las jest lepiej przygotowany na trudne do przewidzenia wpływy, np. klęski korników, wiatrołomy albo długotrwałe susze. Jeśli któryś z gatunków drzew ulega nieprzyjaznym warunkom, pozostałe trwają, a młode dorastające w cieniu dojrzałych drzew, stopniowo zastępują te chorujące i obumierające. Wielopiętrowy, różnowiekowy i urozmaicony gatunkowo las jest celem, do którego stopniowo dążymy", objaśnia istotę zagadnienia Ondřej Petrovský. "Od początku budowania bioróżnorodności lasów, od roku 2014, wysadziliśmy 324518 nowych drzewek", nie ukrywa zadowolenia dyrektor fundacji.

Nowe przegrody w Narodowym Rezerwacie Przyrody TORFOWISKA IZERY zatrzymują wodę na dłużej (fot. Jakub Trsek)

Zatrzymywanie wody w górach jest dla fundacji kwestią priorytetową od lat. W zeszłym roku, dzięki wkładowi fundacji, udało się Izersko-Jesztedzkiemu Towarzystwu Górskiemu wybudować 65 przegród w Narodowym Rezerwacie Przyrody Torfowiska Izery, a 32 kolejnych zostanie wykonanych w tym roku. Dzięki nim podniesie się retencyjna zdolność środowiska torfowiskowego w Górach Izerskich. W czasie deszczu mokradła będą lepiej gromadzić wodę, pomagając zmniejszyć jej odpływ, a wówczas i powodzie wzdłuż ich toku. W okresie susz zaś — odwrotnie, przegrody pozwolą stopniowo uwalniać wodę i zachować wilgoć dla okolicznej roślinności oraz jej zwierzęcych mieszkańców.
"Zamontowane przegrody zaczęły praktycznie od razu pełnić swą funkcję i poziom wody od razu się podniósł. Dzięki nim woda w górach zostałą nawet w czasie największej letniej suszy. Tak pieniądze darczyńców przywracają pierwotny charakter podmokłego terenu jednemu z najcenniejszych mikroregionów Gór Izerskich. Zapewnia on oprócz wody, także biotop dla szeregu rzadkich roślin i zwierząt", podkreśla wagę tego prostego przedsięwzięcia Jakub Trsek — szef biura fundacji.

Zakończony projekt ratowania siedmiogórskich mokradeł (fot. Petra Stráníková)

W minionym roku udało się też dokończyć ratowanie siedmiogórskich mokradeł. Towarzystwo Rolne Siedmiogórskie Mokradła zbudowało 14 sadzawek, przerwało 7 km rowów melioracyjnych i zablokowało 770 metrów kanałów odwadniających. Tak powstała nawodniona powierzchnia ponad 6000 m² — ukryty przed bezpośrednim parowaniem rezerwuar wody. Retencyjna pojemność całego obszaru podniosła się do 26500 tys. litrów.
"Dzięki temu na ten obszar wróciła jego naturalna funkcja zatrzymywania wody w krainie. Lokalizację zamieszkuje szereg rzadkich zwierząt, zwłaszcza unikatowe gatunki ptaków, dla których jest terenem lęgowym. Nakłady finansowe w większej części pochodziły z Unii Europejskiej, lecz bez wsparcia zagwarantowanego przez Fundację Ivana Dejmala, a które zebrano od szczodrych darczyńców, projekt nie doszedłby do skutku", podkreśla O. Petrovský.

W Jizerských horách jest nas już 60. Prosimy, nie przeszkadzajcie nam! (fot. Tomáš Vrkoslav)

Przez cały '22 rok realizowany był projekt ochrony populacji cietrzewia w Górach Izerskich. Fundacja pracowała nad kampanią informacyjną zmieniającą nastawienie odwiedzających góry. Ludzie muszą mieć wobec przyrody respekt i zachowywać się w nich z szacunkiem do żyjących tu zwierząt. Nie wolno im przeszkadzać.
"Na bieżący rok przygotowujemy z Lasami Republiki Czeskiej projekt stopniowego odnawiania górskich siedlisk cietrzewia, gdzie ten czarny rycerz gór ma idealne warunki do życia. Wytypowane miejsca będą ponownie przetrzebione i uzupełnione o stosowne krzewy, których jagodami cietrzew się żywi", mówi Trsek.

Kalendarz ścienny ZAOSTŘENO NA JIZERKY jest bardzo popularny i z roku na rok rośnie jego nakład, co świetnie przyczynia się przyrodzie izerskiej

Pod koniec roku fundacja, już po raz dwunasty, wydała kalendarz Zaostřeno na Jizerky. Dochód z jego sprzedaży zasila fundusze finansujące odnowę i ochronę środowiska naturalnego głównie w Górach Izerskich. Kalendarz powstaje ze zdjęć nadsyłanych do konkursu fotograficznego pod tym samym tytułem. W ubiegłym roku ponownie został pobity rekord jego nakładu — 2100 egzemplarzy. Jeszcze przed Bożym Narodzeniem cały się wyprzedał.
W wielkie dzieło odnowy Gór Izerskich mają wkład także Polacy. Co roku kilku fotografików zgłasza do konkursu swoje piękne ujęcia izerskie. W '22 roku jednym z wyróżnionych został mieszkaniec podizerskiej Bogatyni — Maciej Mikołajczyk. Jego niezwykle nastrojowy zamek we Frýdlancie jesienią, zobaczyć można na wystawie pokonkursowej, która wędruje po Północnych Czechach, a na przełomie zimy i wiosny trafi do Książnicy Karkonoskiej w Jeleniej Górze.
"Góry Izerskie" są polskim patronem medialnym konkursu od samego początku jego organizowania — 2011 roku.