Nim samodzielnie przystąpisz do obserwacji - przeczytaj tekst do końca. Dla własnego bezpieczeństwa

Wschodzące 6 czerwca Słońce będzie inne niż zwykle. Każdy, kto mu się przyjrzy zobaczy na jego tarczy niedużą okrągłą plamkę. Nie będzie to jednak plama słoneczna, tylko Wenus. Tego dnia planeta znajdzie się dokładnie między Ziemią i Słońcem. Dzięki temu zobaczymy jak przez niemal 7 godzin Wenus powoli przesuwa się na tle Słońca. Zjawisko to zwane przejściem lub tranzytem Wenus jest bardzo rzadkie.

Dlaczego?

Fotografia tranzytu 2004 wykonana teleskopem SST w obserwatorium na Wyspach Kanaryjskich

Gdyby okołosłoneczne drogi Wenus i Ziemi (tzw. orbity) były położone w tej samej płaszczyźnie, wtedy Wenus, jako że krąży bliżej Słońca niż Ziemia, przechodziłaby na tle tarczy naszej gwiazdy dziennej raz na około 1,5 roku. Jednak orbity tych planet są do siebie nachylone pod kątem 3,5 stopnia. To niewiele, ale wystarczy, aby najczęściej Wenus przechodząc między nami a Słońcem mijała je na ziemskim niebie, przechodząc poniżej lub powyżej słonecznego dysku.

Dlatego tranzyt Wenus zachodzi bardzo rzadko w ludzkiej skali czasu. Raz na około 110-120 lat występują dwa tranzyty odległe od siebie w czasie o 8 lat. Ostatnio Wenus na tle Słońca widzieliśmy w czerwcu 2004 roku, najbliższe takie zjawisko będzie miało miejsce właśnie 6 czerwca 2012 r. a następne dopiero w grudniu 2117 roku.
Jeśli nie wierzymy w reinkarnację mamy ostatnią w życiu szansę zobaczyć tranzyt Wenus. Widowisko zacznie się w Polsce przed wschodem Słońca, lecz na szczęście dla nas po wschodzie będzie trwało jeszcze przez prawie 2,5 godziny. Spokojnie zdążymy nacieszyć oko tym rzadkim zjawiskiem. Wystarczy wstać przed wschodem.

Warto wstać o świcie?

Zobacz na własne oczy, że planety krążą dokoła Słońca.

Wiemy, że wszystko we Wszechświecie się porusza. Planety krążą dokoła swych gwiazd, księżyce dookoła planet, itd. Na co dzień jednak tego nie widzimy! Ruchy te zachodzą zbyt wolno. Obserwujemy jedynie jak niebo razem z gwiazdami, planetami, Słońcem i Księżycem obraca się pozornie dookoła nas - to efekt ruchu Ziemi dookoła własnej osi. Czasami jednak mamy szansę zobaczyć "mechanizm" Układu Słonecznego w działaniu. Zdarzają się zjawiska, które w czasie minut lub godzin pokazują nam jak obiekty naszego układu planetarnego przemieszczają się względem siebie. Takimi zjawiskami są np. zaćmienia Słońca lub właśnie tranzyty Wenus.

Widoczny pierścień atmosfery Wenus podczas tranzytu w 2004 r. Fotografia wykonana przez obserwatorium satelitarne TRACE

Zobacz atmosferę innej planety.

Gdy Wenus zaczyna wchodzić na tarczę Słońca lub z niej schodzić, przez krótką chwilę zobaczymy, że część dysku planety, która jest poza tarczą słoneczną otacza słabo świecący, wąski pierścień. To gęsta atmosfera Wenus, widoczna dzięki rozproszonemu w niej światłu słonecznemu. Atmosferę odkryto w maju 1761 roku właśnie podczas tranzytu Wenus.

Zmierz odległość do Słońca

Odległość Ziemia-Słońce to jedna z podstawowych jednostek odległości w astronomii, tzw. jednostka astronomiczna. Ale jak ją zmierzyć, jeśli nie możemy jej przebyć? Ten problem próbowano rozwiązywać już w Starożytności. Dopiero w 1639 roku udało się to zrobić w miarę dokładnie. Właśnie dzięki tranzytowi Wenus.
Obserwując zjawisko z co najmniej dwóch różnych miejsc na Ziemi i korzystając ze zjawiska paralaksy możemy policzyć, jak daleko mamy do Słońca. Współcześnie istnieją inne metody pomiaru jednostki astronomicznej, ale wciąż można do tego użyć tranzytu Wenus.
Każdy może wziąć udział w kampanii obserwacyjnej tranzytu mającej na celu wyznaczenie jednostki astronomicznej. Nie trzeba być astronomem -zawodowcem, aby wyznaczyć odległość do Słońca (opis jak to zrobić: http://vt2012.astronomia.pl/teoria.html oraz http://vt2012.astronomia.pl/infoarkusze.html - sekcja D)

Obserwacje tranzytu Wenus możesz przeprowadzić samodzielnie lub przyłączyć się do jednej z akcji organizowanej przez astronomów. Jeśli wybierzesz obserwacje samodzielne, zapoznaj się z bezpiecznymi metodami obserwacji tranzytu.

Pamiętaj, nigdy nie patrz na Słońce przez teleskop lub lornetkę pozbawione specjalnych filtrów słonecznych, ponieważ natychmiast i nieodwracalnie utracisz wzrok.

Jednym z miejsc gdzie w Polsce będą organizowane pokazy tranzytu Wenus będzie Stóg Izerski. Przed schroniskiem na chętnych będą czekali astronomowie z IA UWr.

Program obserwacji

5 czerwca
W godzinach 20-23 cztery wykłady: o tranzytach Wenus, o Słońcu, o Wenus i o tym co ciekawego można zobaczyć tego dnia na nocnym niebie.
Wykłady zaczynają się o pełnych godzinach i będą prowadzone w Schronisku na Stogu Izerskim. Po wykładach rozpocznie się noc oczekiwania na tranzyt. W tym czasie będzie możliwość obserwowania nocnego nieba przez teleskop i porozmawiania z astronomami na wszelakie kosmiczne tematy.

6 czerwca
O wschodzie Słońca (około 4⁴⁰) start obserwacji tranzytu Wenus. Potrwają do ok. godziny 7.
Tranzyt będzie można obejrzeć bezpiecznie dla wzroku przy pomocy specjalnych teleskopów.

Ze wszystkich miejsc obserwacyjnych oficjalnie zgłoszonych do polskiego programu Tranzyt Wenus 2012 Stóg Izerski będzie miejscem najwyżej położonym!

Zapraszamy!

Lista pozostałych miejsc obserwacji tranzytu Wenus w Polsce