Fundacja i stowarzyszenie ochroniły przed wysychaniem cenny biotop

Prosty, choć kosztowny zabieg zatrzymuje wodę tam, gdzie warto ją gromadzić (źródło: Nadace Ivana Dejmala pro ochranu přírody)

Jeszcze niedawno cenny przyrodniczo biotop torfowiska na Nowej Łące w Górach Izerskich był zagrożony zaniknięciem. Niszczyły go bezduszne pogłębione rowy melioracyjne, które je odwadniały. Dochodziło do jego zarastania nienaturalnymi drzewami. Z tym stanem zmierzyli się ochroniarze przyrody i przystąpili do zabezoieczenia torfowiska. Górskie Towarzystwo Izersko-Jesztedzkie przygotował projekt i pozyskał środki z funduszu UE w wysokości 1,7 mln koron, a Fundacja Ivana Dejmala dla Ochrony Przyrody dodała brakujące współfinansowanie o wartości 319 tys. koron.

Fundacja Ivana Dejmala pomogła finansowo, a Górskie Towarzystwo Izersko-Jesztedzkie zbudowało system chroniący cenny rezerwat przed zanikiem (źródło: Nadace Ivana Dejmala pro ochranu přírody)

W końcu października dzieło jest dokonane – 380 przegródek zatrzymuje wodę na powierzchni 5,7 ha. Pierwotne torfowisko zaczęło znów pełnić swą ochronną funkcję, a zbliżona do naturalnej ochrona zapewnia jego długookresową egzystencję. Udało się zatrzymać proces zarastania torfowiska nienaturalną roślinnością, wzmocnić populację chronionych roślin i zwiększyć retencję wody w krainie.
„Po dobrych doświadczeniach z wybudowaniem ponad trzystu trzydziestu drewnianych przegródek w pasie ochronnym narodowego rezerwatu przyrody Torfowisko Izery przed kilkoma laty, zdecydowaliśmy się pomóc i temu miejscu. Wybudowane progi ograniczają szybki odpływ wody z rowów melioracyjnych i pomagają podwyższeniu poziomu wód gruntowych aż pod powierzchnię“, wyjaśnia pracownik Towarzystwa Izersko-Jesztedskiego, Leoš Vašina.

Kilkaset drewnianych zapór powstrzymuje wodę przez zbyt prędkim opuszczaniem śródgórskiego torfowiska (źródło: Nadace Ivana Dejmala pro ochranu přírody)

Prace w terenie rozpoczęły się we wrześniu 2016 r., a ostatnia zapórka była ustawiona we wrześniu tego roku. Zbudowana kaskada rozkłada się na długości 2,7 km rowów melioracyjnych i wspomaga odnowę naturalnego wylesienia, wytwarza wodne warunki dla rzadkich gatunków, które w tamtym miejscu występują, aż wreszcie zapobiega porost roślin dla biotopu torfowiskowego nieodpowiednich.

„Zatrzymywanie wody w krainie sposobami bliskimi naturalnym, jest jednym z naszych aktualnych priorytetów. W przeszłości z wodą w krainie nie obchodzono się zbyt delikatnie. Doświadczenie i pomysłowość ludzi wszak postępuje, z czego się cieszę. Dzięki temu udaje się realizować coraz więcej projektów, które mają za cel spowolnić wypływanie wody z krainy i jej gromadzenie w małych wodnych zbiornikach, oczkach, ślepych ramionach rzek itp. Od pogłębiania i prostowania koryt rzecznych i potokowych już się odchodzi, na rzecz zachowania bardziej naturalnego biegu“, mówi dyrektor Fundacji Ivana Dejmala dla Ochrony Przyrody Ondřej Petrovský.
Dodaje, że „w aktualnej dobie przystępujemy do kolejnego projektu w Biedrzychowie i wierzymy, że i on zakończy się sukcesem. Szukamy podobnie myślącego partnera i projektu, który moglibyśmy rozpocząć, bądź wesprzeć także poza Górami Izerskimi.“

Zatrzymana woda tworzy mikro-środowisko dla cennych i rzadkich gatunków roślin i zwierząt (źródło: Nadace Ivana Dejmala pro ochranu přírody)

Do odwodnienia torfowiska i postępującego obniżenia poziomu wód podskórnych doszło już w XIX stuleciu. To doprowadziło do degradacji substancji torfowej wskutek dostępu tlenu. W konsekwencji tego rozkładu i większego natlenienia pokładów wód podziemnych dochodziło do uwalniania składników odżywczych i ich wypływania ze spodnich warstw torfowiska. Obszar zaczął więc zarastać świerkami i innymi drzewami, które proces wysychania jeszcze przyspieszały. To na szczęście jest już przeszłością i torfowisko rozłożone na Nowej Łące po obu brzegach Błotnego Potoku wydaje się być ochronione.