Poszukiwacze przygód, skarbów i kopacze (w) historii, a także turyści i zwykli gapie, po raz trzeci przejdą niezwykłą walońską ścieżką zdrowia

Przejście "Szlaku Walońskiego" 2011 (fot. P. Wiater)

Na pamiątkę otwarcia tej niezwykłej atrakcji turystycznej w Szklarskiej Porębie Dolnej, uroczyście przemaszerujemy "Szlakiem Walońskim" 6 maja 2012 r. Spotkamy się w samo południe, na parkingu przy ul. Piastowskiej.

Ruszymy spod Lipy Sądowej. Odwiedzając Chybotek dotrzemy do Starej Chaty Walońskiej, w której spotkamy się z Juliuszem Naumowiczem - Wielkim Mistrzem Sudeckiego Bractwa Walońskiego. Wracać będziemy śladami Walończyków, wzdłuż Kamiennej - oczywiście do Szklarskiej Poręby Dolnej, gdzie obok hotelu "Orla Skała" będziemy się integrować przy ogniu, napitkach i strawie.

"Szlak Waloński" to oznaczona kolorem czerwonym ścieżka dydaktyczna o długości około 7 km. Ustawione przy niej tablice tematyczne opisują walońską działalność w Karkonoszach i Górach Izerskich. Pomysłodawcą i realizatorem szlaku jest Stowarzyszenie "Zdolna Dolna". Gromadzi mieszkańców i sympatyków Szklarskiej Poręby Dolnej, zaangażowanych w popularyzację tej, do niedawna zapomnianej, części miasta.

Juliusz Naumowicz Wielki Mistrz i Przemysław Wiater Kanclerz Sudeckego Bractwa Walońskiego (fot. Ch. Henke)

Przypomnijmy, że Walonami w Karkonoszach i Górach Izerskich nazywano dawnych poszukiwaczy minerałów oraz kamieni szlachetnych, którzy w średniowieczu przybyć tutaj mieli z odległej Walonii. Z czasem zaczęto tak nazywać:
"... wszelkich cudzoziemskich Wenecjan, Florentyńczyków lub innych Walonów, którzy jako ludzie gór, poszukiwacze kamieni czy też biegli w szkle, przeszukiwali góry."

W karkonoskiej tradycji walońską osadą była Stara Wieś Szklarska - dziś część Szklarskiej Poręby Dolnej. Zapewne w początkach XIV w. powstała tutaj osada z kaplicą maryjną na Orlej Skale i Lipą Sądową, pod którą egzekwować miano miejscowe prawo.

Walonowie wskazywali hutnikom lokalne, bogate złoża kwarcu - surowca niezbędnego do wytopu szkła. Pierwsza karkonoska szklarska huta wymieniona jest w dokumencie z 7 sierpnia 1366 r. jako "... z dawna istniejąca w Szklarskiej Porębie”.
Nad rzeką Kamienną znajdowała się również witriolejnia - zakład wytwarzający z wydobywanych w pobliskich złożach łupków pirytu, zwanym przez Walonów złotem głupców, kwas siarkowy.
Opodal wodospadu Szklarka Walonowie odkryli dymny kwarc, a w dolinie Kamiennej złoto i ametysty. Szczególne znaczenie dla poszukiwaczy miał Chybotek - wielki, dający się łatwo rozkołysać głaz, który według walońskich legend zamykał dostęp do ukrytych skarbów.

Szklarska Poręba Dolna, Orla Skała, znak waloński

Dziś w Szklarskiej Porębie czynne są dwa specjalistyczne muzea: Muzeum Mineralogiczne (Szklarska Poręba - Marysin, przy ul. J. Kilińskiego 20) i Muzeum Ziemi (Szklarska Poręba Średnia, przy Szosa Jeleniogórska 9). Aktywnie działa Sudeckie Bractwo Walońskie, kultywując dawne zwyczaje i obrzędy oraz regionalne Stowarzyszenie Zdolna Dolna. Walońska tradycja odrodziła się w postaci wspaniałej, karkonosko-europejskiej legendy.

Głównym organizatorem uroczystego przejścia "Szlakiem Walońskim" jest Stowarzyszenie "Zdolna Dolna", zaś współorganizatorami: Sudeckie Bractwo Walońskie, Gildia Przewodników Sudeckich im. W.-E. Peuckerta, Dom Carla i Gerharta Hauptmannów w Szklarskiej Porębie, Izerskie Centrum Pulmonologii i Chemioterapii NZOZ "Izermed", hotel "Orla Skała", Wyprawa po Złotego "AuRuna"- Mennica Walońska.

Do zobaczenia na "Szlaku Walońskim" !